Γράφει ο Νίκος Πουλιανός
Διδάκτωρ Παλαιοανθρωπολογίας και Διδάκτωρ Παλαιοντολογίας
Για το βιογραφικό του Νίκου Πουλιανού δείτε εδώ.
Διδάκτωρ Παλαιοανθρωπολογίας και Διδάκτωρ Παλαιοντολογίας
Για το βιογραφικό του Νίκου Πουλιανού δείτε εδώ.
Κατά τη Μεσολιθική εποχή (την επονομαζόμενη και Επι-Παλαιολιθική), που χρονικά καταλαμβάνει την περίοδο από 10.000 έως 7.000 πριν από σήμερα - Π.Σ. - στην Ελλάδα και περίπου 3.000 χρόνια νωρίτερα τη Μέση Ανατολή, αρχίζει η μετάβαση από περιφερόμενους κυνηγούς – τροφοσυλλέκτες, σε κοινότητες με πιο μόνιμη εγκατάσταση. Αυτή η μετάβαση, σχετίζεται με οργανωμένους οικισμούς (χωριά, κώμες, άστεα, αρχής γινομένης από μεμονωμένες πιθανόν καλύβες). Η εν λόγω μετάβαση συνέβη εξ αιτίας των κλιματικών αλλαγών με το πολύ πιο υγρό περιβάλλον σε σχέση με την προηγούμενη Παλαιολιθική εποχή, κάτι που με τη σειρά του οφείλεται στο λιώσιμο των πάγων της τελευταίας παγετώδους περιόδου. Προφανώς το λιώσιμο αυτό δεν οφείλεται σε κάποια αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα, αλλά σε κλιματικές αλλαγές οι οποίες εξαρτώνται από τη δραστηριότητα του Ήλιου ή / και γενικότερα της κοσμικής ακτινοβολίας.
Η εποχή της μόνιμης εγκατάστασης ονομάστηκε Νεολιθική (7.000 έως 3.000 Π.Σ. για την Ελλάδα ή / και 3.000 χρόνια περίπου νωρίτερα για τη Μέση Ανατολή – π.χ. Ιεριχώ). Σε κοινωνικό επίπεδο η λεγόμενη «νεολιθική επανάσταση» συνοδεύεται από την ευρέως διαδεδομένη καλλιέργεια φυτών, καθώς και την πλατειά ενασχόληση με την κτηνοτροφία. Επίσης, κατά τη διάρκεια αυτής της εποχής αναπτύσσονται σταδιακά τα λιγότερο ή περισσότερο γνωστά βασίλεια (Ασσυρίων, Φαραώ κλπ), με τις έντονα σκληρές και συχνά αιμοσταγείς - βίαιες συνθήκες διαβίωσης.
Αντίθετα, εξ αιτίας της γεωμορφολογίας της Ελλάδας η βασιλική εξουσία είναι πιο χαλαρή (ιδίως στα νησιά) σε σχέση με την ηπειρωτική χώρα, αλλά ακόμα περισσότερο συγκρινόμενη με τις απέραντες καλλιεργήσιμες εκτάσεις της Ασίας ή της Β. Αφρικής. Αυτό το συμπέρασμα επιβεβαιώθηκε από τη μελέτη ενός γυναικείου μεσολιθικού κρανιακού θόλου που ανακαλύφθηκε στα εποχικής κατοίκησης Γιούρα Αλοννήσου κατά τις ανασκαφές του καθηγητή κ. Α. Σάμψων. Εν ολίγοις ήταν πιο εύκολο για κάποιον να πιάσει (αγκιστρώσει ή απλά καμακώσει) μια ψαριά στα νησιά, παρά να διεκδικήσει μαχόμενος ένα θήραμα όπως κατά πάσα πιθανότητα συνέβαινε σε μεσόγεια εδάφη. Με τις χιλιετίες, το νησιωτικό περιβάλλον δημιούργησε τις συνθήκες για πιο ελεύθερες αντιλήψεις. Δεν πρέπει να είναι τυχαίο που ο Θερσίτης βρήκε το θάρρος («θράσος;») να αντιμιλήσει στον αρχιστράτηγο Αγαμέμνονα, σε γενική συνέλευση των Αχαιών, όσον αφορά το μοίρασμα των λαφύρων ή ακόμα και την ίδια την πορεία του τρωικού πολέμου.
Έτσι, την εποχή των μεγάλων ασιατικών βασιλείων, στις Κυκλάδες αναπτύσσονται τα μοναδικά γλυπτά της. Η μινωική Κρήτη, παρά το μεγάλο της μέγεθος σε σύγκριση με μικρότερα γειτονικά νησιά, έχει και αυτή βασίλεια ο πολιτισμός των οποίων όμως παρουσιάζει πιο χαλαρές εκφάνσεις που αντανακλώνται τόσο στην τέχνη όσο και την κοινωνική οργάνωση. Κατά συνέπεια η Αφρική και η Ασία έχουν διαφορετικές αφετηρίες και συνεπώς διαφορετικές επίσης διαδρομές από εκείνες της νησιωτικής χώρας, όπως βεβαίως γενικότερα των ελληνικών παραλιακών περιοχών.
Σημ: Ο κρανιακός θόλος από τα Γιούρα Αλοννήσου και τις συνεπαγόμενες δημοκρατικές καταβολές παρουσιάστηκαν στο 7ο Πανιταλικό Συνέδριο Ανθρωπολογίας (Παλέρμο 1997). Για περισσότερες πληροφορίες βλ. επίσης εδώ.
Η εποχή της μόνιμης εγκατάστασης ονομάστηκε Νεολιθική (7.000 έως 3.000 Π.Σ. για την Ελλάδα ή / και 3.000 χρόνια περίπου νωρίτερα για τη Μέση Ανατολή – π.χ. Ιεριχώ). Σε κοινωνικό επίπεδο η λεγόμενη «νεολιθική επανάσταση» συνοδεύεται από την ευρέως διαδεδομένη καλλιέργεια φυτών, καθώς και την πλατειά ενασχόληση με την κτηνοτροφία. Επίσης, κατά τη διάρκεια αυτής της εποχής αναπτύσσονται σταδιακά τα λιγότερο ή περισσότερο γνωστά βασίλεια (Ασσυρίων, Φαραώ κλπ), με τις έντονα σκληρές και συχνά αιμοσταγείς - βίαιες συνθήκες διαβίωσης.
Αντίθετα, εξ αιτίας της γεωμορφολογίας της Ελλάδας η βασιλική εξουσία είναι πιο χαλαρή (ιδίως στα νησιά) σε σχέση με την ηπειρωτική χώρα, αλλά ακόμα περισσότερο συγκρινόμενη με τις απέραντες καλλιεργήσιμες εκτάσεις της Ασίας ή της Β. Αφρικής. Αυτό το συμπέρασμα επιβεβαιώθηκε από τη μελέτη ενός γυναικείου μεσολιθικού κρανιακού θόλου που ανακαλύφθηκε στα εποχικής κατοίκησης Γιούρα Αλοννήσου κατά τις ανασκαφές του καθηγητή κ. Α. Σάμψων. Εν ολίγοις ήταν πιο εύκολο για κάποιον να πιάσει (αγκιστρώσει ή απλά καμακώσει) μια ψαριά στα νησιά, παρά να διεκδικήσει μαχόμενος ένα θήραμα όπως κατά πάσα πιθανότητα συνέβαινε σε μεσόγεια εδάφη. Με τις χιλιετίες, το νησιωτικό περιβάλλον δημιούργησε τις συνθήκες για πιο ελεύθερες αντιλήψεις. Δεν πρέπει να είναι τυχαίο που ο Θερσίτης βρήκε το θάρρος («θράσος;») να αντιμιλήσει στον αρχιστράτηγο Αγαμέμνονα, σε γενική συνέλευση των Αχαιών, όσον αφορά το μοίρασμα των λαφύρων ή ακόμα και την ίδια την πορεία του τρωικού πολέμου.
Έτσι, την εποχή των μεγάλων ασιατικών βασιλείων, στις Κυκλάδες αναπτύσσονται τα μοναδικά γλυπτά της. Η μινωική Κρήτη, παρά το μεγάλο της μέγεθος σε σύγκριση με μικρότερα γειτονικά νησιά, έχει και αυτή βασίλεια ο πολιτισμός των οποίων όμως παρουσιάζει πιο χαλαρές εκφάνσεις που αντανακλώνται τόσο στην τέχνη όσο και την κοινωνική οργάνωση. Κατά συνέπεια η Αφρική και η Ασία έχουν διαφορετικές αφετηρίες και συνεπώς διαφορετικές επίσης διαδρομές από εκείνες της νησιωτικής χώρας, όπως βεβαίως γενικότερα των ελληνικών παραλιακών περιοχών.
Σημ: Ο κρανιακός θόλος από τα Γιούρα Αλοννήσου και τις συνεπαγόμενες δημοκρατικές καταβολές παρουσιάστηκαν στο 7ο Πανιταλικό Συνέδριο Ανθρωπολογίας (Παλέρμο 1997). Για περισσότερες πληροφορίες βλ. επίσης εδώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλείσθε να μην γράφετε υβριστικά σχόλια, διότι θα διαγράφονται.