Δύο κρατούμενοι στο Γκουαντάναμο μετεγκαθίστανται ως πρόσφυγες.

Η μεταφορά των δύο κρατουμένων από το Γκουαντάναμο την Τετάρτη αλλάζει
τον αριθμό των κρατουμένων στους 91. Φωτογραφία Μπρένναν Λίνσεϋ/ΑΠ

21 Ιανουαρίου 2016

Ο διαβόητος Αιγύπτιος Ταρίκ Αλ Σαουάχ και ο Υεμένος Αμπντούλ Αζία αλ Σουΐντι μεταφέρθηκαν από τις εγκαταστάσεις κράτησης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Βοσνία και το Μαυροβούνιο.

Ένας εκ των πιο διαβόητων καταδοτών στον Κόλπο του Γκουαντάναμο, ένας Αιγύπτιος ο οποίος  κέρδισε σπάνιους επαίνους από Αμερικανούς στρατιωτικούς αξιωματούχους για την ευπείθειά του, μεταφέρθηκε στην Βοσνία μαζί με έναν Υεμένο που στάλθηκε στο Μαυροβούνιο.

Οι δύο μετεγκαταστάσεις, που ξεκίνησαν νωρίς την Τετάρτη το πρωί, αναμενόταν να είναι οι τελευταίες που έγιναν εντός του Ιανουαρίου – μία απόπειρα της κυβέρνησης Ομπάμα με στόχο να βγάλει 17 άτομα έξω από τις εγκαταστάσεις κράτησης, ύστερα που ένας εξ αυτών απέρριψε παρόμοια πρόταση.

Οι μετεγκαταστάσεις κρατουμένων, του Αιγυπτίου Ταρίκ ελ Σαουάχ και του Υεμένου Αζίζ αλ Σουΐντι, μείωσαν τον αριθμό τους στο Γκουαντάναμο στους 91.

Μία εσωτερική κυβερνητική επιθεώρηση «καθάρισε» τον Σουΐντι για μετεγκατάσταση, παρ’ όλο που εκρατείτο στο Γκουαντάναμο λόγω της επιβληθείσας από την κυβέρνηση Ομπάμα απαγόρευσης μετεγκατάστασης κρατουμένων στην διαλυμένη από τον πόλεμο Υεμένη, συνοδευόμενη από εμπόδια γραφειοκρατικών και κοινοβουλευτικών εναντιώσεων.

Ο Αιγύπτιος Σαουάχ αδειοδοτήθηκε από ένα μερικώς εξουσιοδοτημένο συμβούλιο προσωρινών αποφυλακίσεων τον Φεβρουάριο του 2015 – το οποίο τον αποκαλούσε «έναν εκ των πιο υπάκουων κρατουμένων στο Γκουαντάναμο» – αλλά η ιστορία του είναι ασυνήθης. Παρείχε από καιρό πολλές πληροφορίες σε αξιωματικούς μυστικών υπηρεσιών και εγκαταστάσεων κράτησης, σχετικώς με την τρομοκρατία γενικώς αλλά και για άλλους κρατουμένους, βάσει των οποίων του δόθηκαν, σχεδόν άνευ προηγουμένου, προνόμια στο Γκουαντάναμο.

Όχι μόνον του επετράπη να ζει σε αυτό που στις Η.Π.Α. ονομάζεται «στούντιο» στην κατασκήνωση του Καμπ Έκο (περιοχή  κατασκηνώσεων της Νέας Υόρκης, περίπου 90 λεπτά μακρυά, δίπλα στην ομώνυμη λίμνη Έκο) αλλά του επετράπη ακόμη να έχει κήπο, νερομπογιές ζωγραφικής, να παρακολουθεί δορυφορική τηλεόραση αλλά και να διαθέτει ένα μικρό ψυγείο. Σύμφωνα με μία δημοσίευση της Ουάσιγκτον Ποστ του 2010, ο Σαουάχ μοιραζόταν τον κήπο του με έναν άλλον κρατούμενο, τον Μωχαμέντου Ουλντ Σλαχί, του οποίου οι χρονογραφήσεις από το Γκουαντάναμο έγιναν διεθνής επιτυχία.

Ενώ άλλοι κρατούμενοι έκαναν απεργίες πείνας για να διαμαρτυρηθούν για την μεταχείρισή τους από τις Η.Π.Α., ο Σάουαχ έγινε εξαιρετικά παχύσαρκος εντός 13 ετών στο Γκουαντάναμο, πράγμα που τον οδήγησε σε περαιτέρω επιδείνωση της υγείας του.

«Τον πάχυναν με τσίζμπεργκερ. Ζυγίζει πάνω από 180 κιλά», είπε ένας Αμερικανός αξιωματικός και βαθύς γνώστης του υποκειμένου.

Η Αίγυπτος, γνωστή ότι βασανίζει φυλακισμένους, επικήρυξε τον Σαουάχ: ο πρώτος εκλεγμένος Πρόεδρος, μέλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητος έκτοτε της καθαίρεσής του από κάποιο στρατιωτικό πραξικόπημα, απαίτησε τον Σαουάχ επισήμως το 2012.

Ένα πρώην μέλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητος και ο ίδιος ο Σαουάχ, ταξίδεψε στην Βοσνία – όπου ξεκίνησε έναν αγωνιστικό βίο – αργότερα στο Αφγανιστάν, όπου και αιχμαλωστίσθηκε. Ήταν ύποπτος ως ειδικός εκρηκτικών της Αλ Κάιντα, τον οποίον κάποτε οι Η.Π.Α. τον καταζητούσαν κατηγορώντας τον για στρατιωτικό ανεφοδιασμό – με υλική υποστήριξη – και για τρομοκρατία. Η κατηγορία την οποία βαρύνεται, ύστερα από μία δικαστική αντιπαράθεση, δεν ισχύει.

Πάραυτα, λέγεται, ότι ο Σαουάχ εξελίχθηκε σε κάποιον που απογοητεύτηκε από την τρομοκρατία, και ο οποίος μεταλλάχθηκε έως του σημείου να είναι άθεος. Χάρη στην ενδοτικότητά του και στην φερόμενη ικανότητά του να δίνει πληροφορίες για άλλους κρατουμένους, είναι μάλλον ο μόνος κρατούμενος που λαμβάνει επιστολές επαίνων από την συστημένη στρατιωτική δύναμη που διευθύνει το Γκουαντάναμο.

Ασυνήθιστα για το συμβούλιο αποφυλακίσεων, το πλείστον των πρακτικών της ακρόασης του Σαουάχ, γνωστό ως «Πίναξ Περιοδικής Επισκοπήσεως», παραμένει μυστικό, όπου καθώς λέει το συμβούλιο, είναι «κατ’ αιτήσεως του κρατουμένου».

Την Πέμπτη ο Σαουάχ έφυγε από το Γκουαντάναμο για να επιστρέψει στην Βοσνία, όπου εκεί πρωτοξεκίνησε την εμπλοκή με τον πόλεμο, όπου έχει μία κόρη και την πρώην σύζυγό του να περιμένει. Αναμένεται να ελευθερωθεί.

Ο δεύτερος κρατούμενος, ο Σουΐντι, θα πάει επίσης κάπου στα Βαλκάνια, κάτι το οποίο αποτελεί την πρώτη μετεγκατάσταση κρατουμένου του Γκουαντάναμο στο Μαυροβούνιο. Κάποτε πιστευόταν ότι είναι εκπαιδευτής εκρηκτικών στο Αφγανιστάν για τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, ενώ πλέον ο Υεμένος, από το 2010 και μετά, πιστεύεται ότι είναι ασήμαντη απειλή για τις Η.Π.Α. και ότι «πάντα ζητούσε από τους νομικούς εκπροσώπους του οποιεσδήποτε ευκαιρίες σπουδών του προσφερθούν», όπως λέει και ο δικηγόρος του, Έριν Τόμας.

Ο Τόμας λέει πως ο Σουΐντι γνωρίζει άπταιστα Αγγλικά και ενεγράφη σε δύο μαθήματα κολλεγιακού επιπέδου στο Γκουαντάναμο, στα μαθηματικά και στην Σύνταξη της Αγγλικής.

«Ο μοναδικός του στόχος είναι η προετοιμασία τους για μία μελλοντική ζωή εκτός του Γκουαντάναμο», λέει ο Τόμας.

Καθώς ο Μπάρακ Ομπάμα εξευγενίζει με ότι φαίνεται να είναι το τελευταίο του σχέδιο για να κλείσει το Γκουαντάναμο πριν αφήσει την εξουσία, υπάρχουν ακόμη 34 κρατούμενοι που έχουν εγκριθεί και αναμένουν μετεγκατάσταση.

Ο αριθμός τους παρέμεινε στάσιμος παρά τις δύο μετακινήσεις της Τετάρτης, καθώς την παρούσα εβδομάδα το μερικώς εξουσιοδοτημένο συμβούλιο προσωρινών αποφυλακίσεων για τους κρατουμένους του Γκουαντάναμο γνωστοποίησε και «καθάρισε» τους δύο αποκαλούμενους ως «δια βίου φυλακισμένους». Υπάρχουν πλέον 47 εξ αυτών, που λέγεται ότι είναι επικίνδυνοι αλλά χωρίς επαρκή στοιχεία για να τους κατηγορήσουν.

Πιστεύεται ότι πιθανόν το τελικό σχέδιο του Ομπάμα να προτείνει ότι οι «δια βίου φυλακισμένοι» να μεταφερθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες, παρά τις αντιρρήσεις του Κογκρέσσου.

Ενώ το μακρόπνοο σχέδιο του Ομπάμα είναι να μετακινήσει όσο περισσότερους κρατουμένους θεωρεί η κυβέρνησή του ως περιθωριακό κίνδυνο, μία απόπειρα ενεργοποίησης του αυτού σχεδίου με την μεταφορά 17 ανθρώπων στα τέλη του Ιανουαρίου έπεσε σε εμπόδιο όταν ένας εξ αυτών, ο Υεμένος Μοχάμμεντ Μπαουαζίρ, αρνήθηκε απότομα να μετεγκατασταθεί.

Ο Μπαουαζίρ, ένας 35χρονος Υεμένος τον οποίο αμφοτέρως οι κυβερνήσεις Μπους και Ομπάμα είχαν εγκρίνει προς μετεγκατάσταση, ταξίδεψε στο Αφγανιστάν ως μέλος μίας «φιλανθρωπικής οργάνωσης» , συμφώνως με τον δικηγόρο του, Τζων Τσάντλερ, και πουλήθηκε στις Η.Π.Α. για 5.000 δολλάρια από τον φιλοαμερικανό πολέμαρχο Αμπντούλ Ρασίντ Ντοστούμ, πλέον Αντιπρόεδρο του Αφγανιστάν. Ένας πρώην απεργός πείνας διαρκείας του οποίου η αναγκαστική βρώση έγινε θέμα σε ομοσπονδιακό δικαστήριο, μετά που ο Μπαουαζίρ το προσομοίαζε με μαρτύριο, και ο οποίος τώρα ζυγίζει 59 κιλά ενώ τότε είχε πέσει στα 41.

Μα παρά την 14ετή κράτηση στο Γκουαντάναμο, ο Μπαουαζίρ αρνήθηκε την μετακίνησή του σε χώρα που συμφώνησε να τον δεχθεί, καθώς αυτό σήμαινε ότι δεν θα μπορούσε να είναι μαζί με την οικογένειά του. Προσφάτως, την Παρασκευή, ο Τσάντλερ δήλωσε πως ο Μπαουαζίρ – ο οποίος περιγράφεται ως «άστατος χαρακτήρας» και φοβικός του αγνώστου – δέχθηκε τελικώς να πάει στον προορισμό του. Ούτε Αμερικανοί αξιωματούχοι ούτε και ο δικηγόρος του Μπαουαζίρ έδωσαν στοιχεία για την χώρα υποδοχής, ισχυριζόμενοι ότι αυτό θα διακινδύνευε την βούληση της χώρας να δεχθεί περισσότερους κρατουμένους του Γκουαντάναμο.

 «Είναι μία χώρα στην οποία κι εσείς κι εγώ θα χαιρόμασταν να πίναμε μία μπύρα», είπε ο Τσάντλερ.

Ο εκπρόσωπος των κρατουμένων του Πενταγώνου, Αρχηγός Ναυτικού Γκάρυ Ρος, επιβεβαίωσε πως ο Μπαουαζίρ είχε αρνηθεί την μετεγκατάστασή του και πρόσθεσε πως παραμένει αδειοδοτημένος για να μετακινηθεί.

Ο δικηγόρος είπε πως απογοητεύθηκε καθώς ο πελάτης του αρνήθηκε την μετεγκατάσταση, χωρίς να ξέρει τι επιφύλασσε το μέλλον στον Μπαουαζίρ.

«Του είπα την άποψή μου, έπειτα απ’ όλην αυτήν την προσπάθεια να του παραχωρήσουν ένα καλό σημείο, στο οποίο να βρίσκεται ακόμη κι όταν η κυβέρνηση Ομπάμα φύγει από την εξουσία, και ο Θεός ξέρει τι θα του συμβεί πλέον», είπε ο Τσάντλερ στην Γκάρντιαν.

Μετάφραση: Παναγιώτης Κουϊμτζίδης

Πηγή: Γκάρντιαν.